DANTE İLAHİ KOMEDYA KİTAP YORUMU

YouTube kitap kanalımda Dante'nin kitaplarından ve İlahi Komedya'nın nasıl okunması gerektiğinden bahsettim: youtu.be/qY11mC3P_e0

"Yaşam yolumuzun ortasında

karanlık bir ormanda buldum kendimi,

çünkü doğru yol gitmişti.

Ah, içimdeki korkuyu

tazeleyen, balta girmemiş o sarp, güçlü

ormanı anlatabilmek ne zor!" (s. 35)

Derken bir ormanda buldum kendimi ben de Dante gibi. Yürüyordum. Belki de Dante'nin ilk kez 9 yaşındayken gördüğü Beatrice'e dediği gibi, ben de kimsenin kimse için yazmamış olduğu şeyleri bu siteye yazabilmek için yürüyordum.

O anda beklenmedik bir şey oldu. Karşıma Vergilius'un Aeneas kitabı çıkmıştı. Nasıl olduğunu anlamadım. Bu ormanda, sadece ölülerin bulunduğu bu diyarda bir kitabın ne işi olabilirdi?

Bana şöyle dedi Aeneas: Seni cehennem, araf ve cennetten önceki son durağa götüreceğim Oğuz, gel. Dünyevi zevklerden hiçbirinin anlamının artık kalmadığı bir yere götüreceğim. Senin de ölülerden değil esas dirilerden korktuğunu biliyorum, o yüzden bu yolda senin rehberin olacağım! İlahi Komedya'yı hakkıyla anlayabilmek için benim rehberliğime ihtiyacın var Oğuz...

Yolumuza devam ettik ve Vergilius beni rahmetli anneannemle dedemin mezarının başına götürdü. Dante ile Vergilius işte tam da bu noktada buluşmuştu. Ölülerin dilinden en iyi anlayan iki adamla birlikte bir mezarın başındayım, belki de hayatın en büyük ve en açık spoiler'ını yiyordum.

İlahi Komedya'ya ölülerin artık konuşamayacağını ve hiçbir ölüden haber alınamadığını söyledim. Bana inanmadı. Hatta o anda bana tam olarak şunları söyledi...

İlahi Komedya: Yanılıyorsun Oğuz, eğer bir çeşit vecd hali ile kendinden geçip ruhunun dünyevi zevklerinden sen de kurtulursan ölüler diyarını sen de ziyaret edebilirsin. Ben öyle yapmadım mı kitabımda, okumadın mı beni? Cehennem, araf ve cennetteki insanların durumunu anlattım. İnsan, dünyada yaptığı ne varsa öldükten sonra da eksiksiz olarak karşılığını alır. Ne ekersen onu biçersin, bu böyledir.

Oğuz: Peki, seni ve ölüler diyarını tam olarak anlayabilmek için hangi kitapları okumam gerekli İlahi Komedya?

İlahi Komedya:

İşte, bu fotoğraf sana yardımcı olacaktır. Dönüşümler 1-15 , Aeneas ve şiir kitabım olan Yeni Hayat'ı okursan eminim ki İlahi Komedya'yı çok daha anlayarak okursun. Çünkü benim için hayat, Hristiyanlık'taki teslisler içindeki teslisler bütününden ibarettir. Baba, Oğul, Kutsal Ruh gibi sen de bu 3 kitabı okursan beni daha iyi anlarsın. Çünkü Beatrice ile de ilk olarak 9 yaşında karşılaşmıştım. Bu 9 sayısını da 3'ün karesi ile bağdaştırmıştım. Teslis ve Hz. İsa'nın bizi kurtuluşa götüreceği inancı benim için çok önemlidir Oğuz.

O anda ölüler diyarından şöyle bir uzağa baktım...

Herkes isterdi manzaralı mezarım olsun, sen benim manzarasız mezarımdın demişti Dante de Beatrice'e. Çünkü en derinine gömmüştü onu. Anneannemle dedem de belki şu an aynı yerdeydi, Dante ile Beatrice'in tam da şimdi olduğu gibi.

Peki, bizim gömüleceğimiz yer nerede? Anneanne? Dede? Siz söyleyin bana... Cehenneme mi yoksa cennete mi gideceğim?

Anneannem: ...

Dedem: ...

Yahu Dante, sen kitabında o kadar kişinin cehenneme ya da cennete gideceğine karar vermişsin. Cevap versene bana... Biz nereye gideceğiz? Ölüler diyarından haber yok mu? Bildiklerin sadece İtalya tarihindeki kişiler ile mi kısıtlı? Sadece Caroberto, Cunizza, Lorenzo, Valerius, Mucius, Porsenna, Piccarda, Costanza, Donati, Forese, Corso, Francesco gibi insanların mı öldükten sonra nereye gideceğine karar verebiliyorsun? Nereye gideceğim, söylesene be adam?!

Komedyanın anlamı, cehennem bölümünün ürkütücü olmasına karşılık bu şiirin, komedilerde olduğu gibi mutlu sonla sonuçlanmasından dolayı olduğunu ben de biliyorum. Peki bu inceleme neden bu kitap gibi mutlu bir sonla sonuçlanmıyor? Konuşsana ulan İlahi Komedya!

O anda etrafta ne Vergilius, ne Dante, ne de Beatrice kalmıştı. Oğuz da o an ne olduğunu bilmiyordu. 11 İhlas, 1 Fatiha okumaya gelmişken karşısındaki kitap ona resmen meydan okuyordu. İlahi Komedya o anda çıldırmış bir şekilde üstüne geldi, Oğuz'un gözünün en son görebildiği açıdan sadece "İLAH" kelimesi okunabiliyordu...

Sonra da dünyası çeşitli renklere büründü. O anı anlatmaya kelimeleri yetmedi. Dante'nin de İlahi Komedya'nın sonundaki anı anlatmaya kelimeleri yetmemişti. Hristiyanlık'taki üç dinsel erdem olan sevgi, inanç ve umudun renkleri miydi bunlar? Cehennem, araf ve cennetin renklerinin mi bir temsiliydi yoksa?

Anneanne, dede, lütfen söyleyin. Neden hiçbir ölüden haber gelmiyor? Dante'nin kafasına göre ölüleri cehenneme ve cennete yollaması bana çok garip geliyor, bari siz söyleyin. Siz şu an neredesiniz? Ruhunuzla beraber mi yatıyorsunuz burada? Ruh denen bir şey var mı, yoksa sadece bedenlerimizle mi dirileceğiz? Neden ölüler diyarından hiçbir ses gelmiyor? Hayatımın en büyük spoiler'ını yemeye geldim buraya. Biliyorum, ben de buz gibi bir toprağın içinde gözlerim kapalı bir şekilde yatacağım. Biliyorum, ben de İlahi Komedya'da anlatılan ruhların ektiği şeyleri biçeceğim. Biliyorum, benim de kendi iradem var ve dünyevi zevkler yerine esas kalıcı hayat uğruna çalışmam gerektiğini biliyorum... Peki, şu an neden böyle oldu? Lütfen cevap verin...

Sen şimdi neredesin, ey Vergilius? Bana asıl şimdi cevap ver! Sana asıl şimdi ihtiyacım var rehberim ey Vergilius! Nerelerdesin ki? Ansızın yok oluverdin! Neredesin, ey cevap veren, neredesin, ey bana ölümü çok gören?

"Cevap versenize!

Niçin susuyorsunuz? Niçin?

Yok mu bir cevap veren?

Kimse cevap vermiyor mu?

Kimse, hiç kimse cevap vermiyor mu?"

Kapıların Dışında